Disleksi veya diğer bir adıyla öğrenme güçlüğü, bir bireyin zeka seviyesinin normal düzeyde olmasına rağmen; problem çözme, konuşma, dinleme, okuma, yazma gibi becerilerde sorunlar yaşamasıdır. Genellikle çocukluk döneminde yaşanılan sorunlardandır. Daha detaylı bilgi verilecek olursa; Çocukluk dönemi 3-11 arasındaki yaş gruplarını kapsar ve en kritik dönem, 2-7 yaş gibi okul dönemine kadar olan dönemdir. Çocuğun, kişiliğinin oluşumunda temellerinin atıldığı ve çocukların verdiği tepkilerin en net görüldüğü dönem olması açısından da önemlidir.
Çocuğun öğrenme üzerine yoğunlaştığı, birey kavramını algılayıp bireyselleşme konusunda ilk adımlarının atıldığı ve akranlarıyla etkileşim halinde olarak sosyalleşmenin de öğrenilip uygulandığı dönem bu dönemdir. Bu yüzden ebeveynler, bu kritik dönem içerisinde çocuklarına çok dikkat etmelidirler. Aksi bir durum ile karşılaşıldığında sorun yaşanabiliyor. Özellikle çocukluk döneminde yaşanılan sorunlar ve bu sorunların tedavileri çok önemlidir. Bu sorunları örnek verecek olursak;
- Çocuklarda tik bozuklukları
- Öğrenme güçlüğü (disleksi)
- Kekemelik
- Alt ıslatma, dışkı kaçırma
- Çocuklarda cinsel kimlik gelişimi
- Aile yapısı ve ebeveyn ilişkisinin çocuğa etkisi gibi sorunlar çocukluk dönemi içerisinde yer alır.
Bu dönemde çocuklarda görülen bu sorunları sağlıklı bir şekilde aşmak için bir uzman ile iletişim halinde olunmalı ve gerekiyorsa terapi alınmalıdır. Hatta aile de bu terapinin içerisinde yer almalıdır.
Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Çeşitleri Nelerdir?
Disleksi, üç farklı ana gruba ayrılır:
- Disnemkinezi: Kas becerilerini etkiler. Örneğin; bir çocuk, herhangi bir harfin nasıl yazılacağını öğrenemez veya kavrayamaz, ‘b’ harfi yerine ‘d’ harfi yazabilir.
- Disedezi: Görsel becerileri etkiler. Yazılı bir kelimeyi anlayamama veya tanıyamama gibi durumlar görülür.
- Disfonezi: işitsel becerileri etkiler. Birey, ilk defa duyduğu kelimeleri anlamada ve söylemede zorlanır.
Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler, yaşa bağlı olduğu için kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Tanı, çoğunlukla çocukluk döneminde konulur. Hatta bazı durumlarda bireyin, öğrenme güçlüğüne sahip olup olmadığı fark edilmeyebilir ve birey bununla hayatını sürdürebilir.
Okul Öncesi Dönemde Yaşanılan Belirtiler:
- Konuşmaya başlamada geç kalma
- Kelimeleri telaffuzda yavaşlık
- Yeni kelimeleri öğrenmede ve anlamada zorluk
- Motor hareketlerin yavaşlığı (düğme iliklemede güçlük, sakarlık vs.)
Okul Çağı Dönemde Yaşanılan Belirtiler:
- Yaşına göre okumada, yazmada ve sayıları saymada zorluk
- Kelimeleri tersten okuma (örnek; ‘ev’ yerine ‘ve’)
- Duyduklarını anlamada ve söylemede zorluk
- Bir işi yaparken sıralamayı, nasıl dizildiğini unutma
- Yazma ve okuma gibi ödevlerde gereğinden fazla zaman harcama
- Akranlarıyla iletişimde zorluk
- Jest ve mimikleri anlamada zorluk gibi durumlar vardır.
Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Tanısı Nasıl Koyulur?
Bir uzman tarafından hasta, detaylı bir incelemeye alınması gerekir. Disleksi testi gibi tek bir araç/yöntem olmadığı için; çocuğun doğum öyküsü, gelişimsel özellikleri, bilişsel özellikleri, okul performansı gibi durumlar göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılmalıdır. Ayrıca hastanın kendisi veya bir yakını, çeşitli sorulara (ne zaman konuşmaya başladığı, okula başladığında akranlarıyla eşit seviyede mi okuma ve yazmayı öğrendiği gibi sorular) cevap vererek uzmanlar için yol gösterici bir durum elde edilebilir.
Disleksi (Öğrenme Güçlüğü) Tedavisi Nasıl Olur?
Disleksi’nin kesin bir tedavisi yoktur fakat erken teşhis ve müdahale ile bu sorun en aza indirgenerek başarılı bir sonuç elde edilebilir. Psiko-eğitim alarak tedaviye başlanabilir. Aileye, öğretmenlerine ve çocuğa yapılan bu eğitimle birlikte, bu hastalık sürecinde nasıl bir yol izleneceğine dair bilgilerin açıklanması ve öğrenilmesi açısından önemlidir. Bir sonraki adımsa, evde ve okulda eş zamanlı sürdürülecek bir özel eğitim ve müdahale programı hazırlanmasıdır.