OYUN ODASI NASIL DÜZENLENMELİDİR ?

OYUN ODASI NEDİR ?

Bir yetişkin birey kendini, düşüncelerini, inançlarını ve duygularını kelimelerle ifade edebilir fakat bir çocuk söz konusu olduğunda ise çocuğun ifadeleri, bir yetişkin birey kadar düzgün olmayabilir. Bu yüzden çocukların için kendilerini, duygularını ve düşüncelerini ifade etmede çok farklı yöntemleri olduğunu söyleyebiliriz. Bu yöntemlerden biri olan; çocuğun en sevdiği ve en güzel yaptığı şeyi yani oyun oynamayı vererek; onun iç dünyasını anlayabilir, kendini keşfetmesini ve açmasını sağlayabiliriz.

Bir çocuğu anlamak, bir yetişkin bireyi anlamaktan oldukça farklıdır ve daha zordur. Bu yüzden bir çocuğu anlamak, çocuğu da bir birey olarak görmeye başlamaktan doğar. Fakat beklentilerimiz, tavırlarımız ve konuşmalarımız yetişkin bir bireyle olduğu düzeyde olmamalıdır. Ona ‘Söylediklerin ve davranışların benim için değerli’, ‘Seni ve söylediklerini duyuyor, görüyor ve anlıyorum’, ‘Düşüncelerine, duygularına ve inançlarına saygı duyuyorum’ gibi temel mesajlar çocuğa hissettirmeli ve bunları kendimiz de benimsemeliyiz.

Çocuk kendini özgür hissettiği, cezalandırılmaktan korkmadığı ve belli sınırlar içerisinde olmak şartıyla her istediğini yapabildiği bir ortamda kendisi gibi davranır, ayrıca böyle bir ortamda oyun oynayarak kendini ve duygularını daha iyi ifade edebilir. Fakat bu özgür ortamı oluşturmak demek, hiçbir sınırın olmaması demek değildir. Oyun terapisi sürecinde, asla taviz verilemeyecek sınırlar ve kurallar vardır.

Ayrıca oyun oynamak, çocukların doğasında vardır ve kendini güvende hissettiği, yargılanmaktan çekinmediği bir ortamda oyun oynayan çocuk, iç dünyasının kapılarını bize açmış olur. Geriye kalan ise bizim, çocuğun dünyasında olan biteni görebilmemiz ve onu anlayabilmemizdir.

Çocuklarla olumlu bir teröpatik/destek verici ilişki kurmak, oyun terapisinin altın kuralıdır ve bunu yapabilmek için benimsenmesi gereken bazı inançlar vardır. Bunlar;

• Çocukları saygıya değer bir birey olarak görmeliyiz.
• Çocukların da duygusal olarak derin bir acı veya mutluluk yaşayabileceğini bilmeliyiz.
• Onları olduğu gibi kabul etmeli, yargılamamalı ve sabır göstermeliyiz.
• Çocuğun kapasitesi kabul edilmeli çünkü bir konuda acele ettirilmeye çalışıldığında çocuğun gerilecektir. Ayrıca bu bilgi de bilinmelidir.
• Çocuk gelişiminde ve doğal olarak oyun terapisinde, çocuğun çocukluğunu yaşayabilmesi gerektiği ve büyümesinin hızlandırılamayacağı gerçeği kabul edilmelidir,

Kısacası oyun terapistleri, oyun odalarını kullanarak, çocukların duygusal ve sosyal gelişimlerine yardımcı olmayı ve kendilerini ifade etme becerilerini geliştirmeyi hedeflemektedir.

• Bir Oyun Odası Nasıl Olmalıdır?

Oyun odası, sadece oyun terapisi yapmak için özel olarak hazırlanan bir oda olabileceği gibi; belirlenmiş oyuncakların oynanabileceği herhangi bir oda hizmeti olarak da görülebilir. Oyun odasında, ortaya bir oyun halısı konularak boş bir alan elde edilmesi önemlidir.

Ayrıca mobilyaların fazla renkli olmaması, odağı oyuncaklara ve oyun köşelerine çekerek dikkati toplamayı kolaylaştıracaktır.

Odanın farklı köşelerine çocuğun erişebileceği uygunlukta yapılacak raf sistemleri ile rafların içlerinde oyuncakların kategorilere göre bölmelerde olması, aradığını bulması açısından önemlidir.

Çok büyük bir oda yerine küçük fakat ferah bir da tercih edilmelidir çünkü diğer türlü çocuğun fazla uzaklaşması mümkün olacak ve takip edilmesi zorlaşacaktır.

Ebeveynin, çocuğun seslerini duyup terapiye müdahale etmesi veya duyduğu seslere bağlı olarak sonrasında çocuğu sorgulamasını engellemek amacıyla ses yalıtımlı bir oda tercih edilmelidir.

Odada cam ve pencere olmamasına dikkat edilmelidir. Eğer varsa da önünde kalın bir perde veya kırılmasını engelleyecek herhangi bir şey olması gerekir. Bunun sebebi ise, çocuk cama doğru oyuncak fırlatırsa eğer olası bir kazaya sebebiyet vermemektir.

• Oyun Odasında Hangi Oyuncaklar Bulunmalıdır?

Çocukların boyuna uygun ölçülerde yapılmış 2 sandalyeli bir çocuk masası olmalıdır.

Hayvanların sembolik anlamları bizim için oldukça önemlidir, bu yüzden her tür hayvandan en az 3 tane olmalıdır. Bunlara örnek verecek olursak;

• Yırtıcı hayvan türü (aslan, kaplan, timsah gibi)
• Denizde yaşayan hayvan türleri (köpek balığı, balina, yunus gibi)
• 2 tane dinozor (dinozor önemlidir çünkü ölüm kaygısı gibi kaygıları temsil eder)
• Ayrıca boğa, ahtapot (aşırı koruyucu anneyi temsil eder) gibi birçok hayvan türü oyun odasında yer almalıdır.

Hayvanlar dışındaki diğer oyuncaklar ise;

• Biberon, bebek evi (içinde insanlarıyla birlikte-genelde aile üyelerini temsil eder)
• Dürbün, plastik legolar, gemi 2 tane (anneanneyi-babaanneyi temsil eder)
• Trafik araçları (araba, ambulans, polis arabası, itfaiye)
• Askerler ve asker oyuncakları (tüfek, tabanca, ok-yay, kılıç, el bombası 2’şer tane)
• Kelepçe, doktor çantası, boya kalemleri, oyun hamuru, resim kağıtları (A4 te olabilir) el feneri,
• Kukla (kız-erkek insan kuklası, 2 tane hayvan el kuklası tercihen ayı ve aslan olmalı çünkü ayı anneyi, aslan babayı temsil eder),
• Polis ve asker şapkası, bozuk para, mücevher, sihirli değnek, mutfak malzemeleri (fırın, bıçak, buzdolabı) (fırın-kardeş kıskançlığını temsil eder)
• Çanta ve ayakkabı (çanta-anne karnına dönme isteğini temsil eder, ayakkabı-kadın cinselliği temsil eder)
• İp, telefon, kum havuzu, dart, gözlük, maske, kol saati, anahtar, birkaç tane pelüş oyuncak,
• Uçak (daha özgür olma ihtiyacını temsil eder)
• Minik çadır ve oyun evleri (kendilerini güvende hissetme ihtiyacını temsil eder) gibi oyuncaklar da oyun odasında yer almalıdır.

• Hangi Oyuncak Grupları Hangi Durumların Tedavisinde Kullanılır?

Bebek evi, kukla ve insan figürleri gibi gerçek hayat oyuncakları genellikle kızgınlık, kıskançlık (özellikle kardeş kıskançlığı), inatçılık, içe kapanma ve aile çatışmaları gibi sorunların tedavisinde yardımcı olan oyuncaklardır.

Yıkıcı davranış bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu, saldırganlık gibi sorunların tedavisinde ise hacıyatmaz, bıçak, silah, asker oyuncakları, vahşi hayvanlar ve hayvan kuklaları gibi sinir boşaltan oyuncaklar etkilidir.

Üretici oyuncaklardan kum, su, oyun hamuru, yap-boz ve legolar ise utangaçlık, çekingenlik ve özgüven kaybı gibi sorunların tedavisinde kullanılan oyuncaklar arasında yer alır.